5S tekniği, 1950 yılında Japonya’da ortaya çıkmıştır. 5S tekniği; işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak, gereksiz malzeme stokunu engellenmek, çalışanların verimliliğini arttırmak, düzgün ve kolay ulaşılır arşivleme yapılmasını sağlamak, malzeme ve işgücü israfını azaltmak, güvenliği ve çalışma motivasyonunu artırmak amacıyla oluşturulan bir sistematiktir. Ayrıca, küçükten büyüğe çoğu işletmenin, en küçük ayrıntıları dahi denetlemesini sağlar. 5S; Ayıklama (Seiri), Seiton(Düzen), Seiso(Temizlik), Seiketsu(Standartlaşma), Shitketsu(Disiplin) kelimelerinin slogan haline getirilmiş halidir. Bu teknik uygulanırken aşağıdaki adımlar takip edilir. Her adımın uygulanış sırası oldukça önemlidir.
5S Adımları
Ayıklama (Seiri)
İş ortamını daha iyi organize edebilmek için gerekli ile gereksiz olan malzemeleri ayırt etme ve birbirinden uzaklaştırma işlemidir.
Düzenleme (Seiton)
Karmaşık ve düzensiz olan bir işyerine sahip birçok kuruluşta gerekli bir malzemeyi, ekipmanı veya dökümanı aramanın işin bir parçası olduğu düşünülür, oysa bu arama değer yaratmayan bir harekettir. Arama bir israftır. Aranan ekipman zaman kaybetmeden (30 sn.) bulunabilmeli, alınabilmeli ve tekrar yerine koyulabilmelidir.
Temizleme (Seiso)
Çalışma yoğunluğundan kaynaklanan kirli ve tozlu iş ortamlarında genellikle temizlik üzerine durulmaz. Bu kirlilik iş yerindeki bazı sorunları gizler ve ortaya çıkarılmasını önler. Temiz bir işyerinde düzene engel olan problemler ve diğer sorunlar hemen tespit edilebilir. Herkes evinin önünü temizlerse şehir tertemiz olur.
Standartlaştırma (Seiketsu)
5S sistemini uygulamak ve sürdürmek büyük önem taşır. Standartlaştırma, uygulanmış olan bir yöntemin sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla uyulacak kuralların belirlenmesidir. İlk sıralardaki 3S ile (Ayıklama, Düzenleme ve Temizleme) elde edilen gelişmenin devamlılığını sağlamak için bu uygulamaların standart hale getirilmesi gerekir.
Disiplin (Shitsuke)
5S uygulamalarındaki “Disiplin” adımı; doğru uygulamaların devamlılığının sağlanmasında önemlidir. Kalıcı bir alışkanlık yaratılması ve sistemin geliştirilmesi için yapılan faaliyetlerin tümüne veriken isimdir. Burada amaç çalışanların yapması gereken işleri alışılmış şekilde bir refleks ya da içgüdü ile yapılmalarını sağlamaktır. Disiplin adımının genel amacı; tüm çalışanlar arasında 5S kültürürnün kalıcı şekilde oluşmasını ve sürdürmesini sağlamak, 5S uygulamalarının etkinliğini sürekli iyileştirmektir.
5S Tekniğinin Faydaları 5S Tekniğinin Üretici Açısından Faydaları
· Azalan Makine Arızaları · Azalan Devamsızlık · Azalan İsraf · Azalan Ayar Zamanı · Artan İş Güvenliği · Artan Kar · Artan Verimlilik · Yükselen Motivasyon
5S Tekniğinin Müşteri Açısından Faydaları
· 5s’in Müşteriye Yararlar · Düşen Maliyet · Düşen Döngü Zaman · Tam Zamanında Performans · Artan Dağıtım Performansı · İyileşen Üretici – Müşteri İlişkisi · İsteklere Karşı Hızlanan Tepki · Artan Müşteri Taleplerinin Karşılanması