Birleşmiş Milletler tarafından engellilerin toplumsal yaşama tam ve diğer bireylerle eşit katılım sağlanmalarına ilişkin çalışmalar yürütülmüştür. Bu kapsamda engellilerin sorunlarına dikkat çekmek ve onları daha iyi anlayabilmek için 3 Aralık 1992 yılında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 47/3 sayılı kararı ile 'Uluslararası Engelliler Günü' olarak ilan edilmiştir. Birleşmiş Milletlere üye 156 ülkede aynı zamanda değerlendirilir.
Toplumun her alanındaki engelli bireylerin haklarını ve refahını teşvik etmeyi, aynı zamanda engelli bireylerin durumuna dair politik, sosyal ekonomik, kültürel yaşamın her alanında farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır.
BM ‘nin engellilik alanında uzun yıllardır devam eden çalışmalarının bir ürünü olan, 2006 yılında kabul edilen Engelli Bireylerin Haklarına Dair Sözleşme, engelli bireylerin haklarının ve refahının gelişmesine ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi'nin ve ayrıca Sendai Afet Riskini Azaltma Çerçevesi, İnsani Eylemde Engelli Bireylerin Dahil Edilmesi Şartı, Yeni Kentsel Gündem ve Kalkınma için Finansman Hakkında Addis Ababa Eylem Gündemi gibi diğer uluslararası kalkınma taahhütlerinin uygulanmasına katkıda bulundu.
Engelli Bireylerin Temel Hakları
İletişim Hakkı
İş ve İstihdam Hakkı
Erken ve Malulen Emeklilik Hakkı
Eğitim ve Kültür Hakkı
Özel Tüketim Vergisi Muafiyeti
572 Sayılı Kanun kapsamında kaldırımlar, yaya yolları, konutlar vb. yapılar engelli bireylerin erişilebilirliğine uygun tasarlanmalı.
Engelli Haklarına İlişkin Sözleşme ve Bazı Maddeleri
Madde 3
Genel İlkeler
İşbu Sözleşme’nin dayandığı ilkeler şunlardır:
(a) Kendi seçimlerini yapma özgürlükleri ve bağımsızlıklarını da kapsayacak şekilde, kişilerin insanlık onuru ve bireysel özerkliklerine saygı gösterilmesi;
(b) Ayrımcılık yapılmaması;
(c) Engellilerin topluma tam ve etkin katılımlarının sağlanması;
(d) Farklılıklara saygı gösterilmesi ve engellilerin insan çeşitliliğinin ve insanlığın bir parçası olarak kabul edilmesi;
(e) Fırsat eşitliği;
(f) Erişilebilirlik;
(g) Kadın-erkek eşitliği;
(h) Engelli çocukların gelişim kapasitesine ve kendi kimliklerini koruyabilme haklarına saygı duyulması.
Madde 5
Ayrımcılık Yapılmaması ve Eşitlik
1. Taraf Devletler herkesin hukuk önünde ve karşısında eşit olduğunu ve ayrımcılığa uğramaksızın hukuk tarafından eşit korunma ve hukuktan eşit yararlanma hakkına sahip olduğunu kabul eder.
2. Taraf Devletler engelliliğe dayalı her türlü ayrımcılığı yasaklar ve engellilerin herhangi bir nedene dayalı ayrımcılığa karşı eşit ve etkin bir şekilde korunmasını güvence altına alır.
3. Taraf Devletler eşitliği sağlamak ve ayrımcılığı ortadan kaldırmak üzere engellilere yönelik makul düzenlemelerin yapılması için gerekli tüm adımları atar.
4. Engellilerin fiili eşitliğini hızlandırmak veya sağlamak için gerekli özel tedbirler işbu Sözleşme amaçları doğrultusunda ayrımcılık olarak nitelendirilmez.
Madde 9
Erişebilirlik
1. Taraf Devletler engellilerin bağımsız yaşayabilmelerini ve yaşamın tüm alanlarına etkin katılımını sağlamak ve engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda fiziki çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemleri dahil olacak şekilde bilgi ve iletişim olanaklarına, hem kırsal hem de kentsel alanlarda halka açık diğer tesislere ve hizmetlere erişimini sağlamak için uygun tedbirleri alacaklardır. Erişim önündeki engellerin tespitini ve ortadan kaldırılmasını da içeren bu tedbirler diğerlerinin yanında, aşağıda belirtilenlere de uygulanır:
(a) Binalar, yollar, ulaşım araçları ve okullar, evler, sağlık tesisleri ve işyerleri dahil diğer kapalı ve açık tesisler;
(b) Elektronik hizmetler ve acil hizmetler de dahil olmak üzere bilgi ve iletişim araçları ile diğer hizmetler.
Engellilere Yollarda Engel Olmamak İçin Nelere Dikkat Edilebilir?
Özellikle kaldırıma masa koyan işletmeler, kaldırımları tamamen işgal etmemeye özen göstermeli.
Esnaflar tarafından ürünler kaldırıma konmamalı.
Kaldırıma araç park etmekten vazgeçilerek, engelli vatandaşların can sağlığı riske atılmayabilir.
Trafik ışıkları sesli uyarı özelliği ile donatılmalı.
Kaldırımlarda ve metrolarda yer alan sarı renkli kabartmalı yol, engelliler için yapılmış. Bu yollarda yürünmemeli.
Apartman veya bina girişlerinde bulunan engelli rampalarının önüne araba park edilmemeli.
Engelli işaretli park yerlerine araçlar park edilmemeli.